Svima su poznati znakovi starenja poput škripavih kolena, bora i sede kose, ali naučnici tvrde kako se godine ne odražavaju samo na naše zglobove i kožu, već i na imunološki sistem koji s godinama postaje sve osetljiviji i manje otporan.
Proces koji se naziva imunosenescencija izaziva proces starenja imunološkog sistema koji, slikovito rečeno, gubi pamćenje pa tokom godina “zaboravlja” da je već razvio imunitet na određene viruse. Slab imunitet izlaže nas brojnim rizicima od klasičnih prehlada, rotovirusa pa sve do karcinoma. Ali, isto kao i kod ostalih znakova starenja, baš kao što neki ljudi osede prije od drugih, tako i imunološki sistemi pojedinaca ne stare jednakom brzinom. Međutim, može se lako dogoditi, kažu naučnici, da osoba od 50 godina ima imunološki sistem osobe od 80 godina.
Jedno istraživanje otkrilo je i razne metode kako možete vratiti kazaljku na satu i uštedeti koju godinu svom imunitetu. Imunološki sistem štiti nas od virusa, bakterija i parazita, a sastoji se od nekoliko različitih vrsta ćelija koje obavljaju određene poslove. Međutim, starenjem imunološki sistem ima sve manje ćelija koje su sposobne da se bore protiv bolesti i zaraza. Doktor Donald Palmer, imunolog s londonskog Imperial Collegea kaže: “Do trenutka kada navršite 65 godina više nemate široku paletu ćelija potrebnih za borbu protiv novih infekcija, a one koje imate su već iscrpljene”.
U telu postoji i grupa imunoloških ćelija pod nazivom “naivne T-ćelije” čiji je zadatak da upozore organizam kada pronađu infekciju u njemu. Međutim, kako starimo te ćelije se sve manje porizvode zbog timusa, male žlezde koja se nalazi iza grdune kosti koja se smanjuje kako odrastamo. Na isti način kako u poznim godinama nastojimo da se setimo nekog zaboravljenog imena, tako i ćelije pokušavaju da se sete bakterija i virusa s kojima su se već susrele. I druge imunološke ćelije postaju manje efikasne, na primer neutrofili, koji dolaze brzo na mjesto povrede i i brane telo; s godinama one su sve “umornije”. Tako je i profesorka Dženet Lord sa Univerziteta u Birmingemu dokazala kako su neutrofili dvostruko manje efikasni kod starijih osoba.
Još jedna važna činjenica kod imunološkog sistema je da su i same vakcine, kako telo stari, sve manje efikasne. Istraživanje austrijskih naučnika pokazalo je kako efikasnost vakcine protiv tetanusa opada nakon 40. godine života, dok u uzrastu od 60 godina 16 posto vakcinisanih osoba u toku prethodnih pet godina više nije u potpunosti zaštićeno. Osim toga, isto istraživanje je pokazalo i kako su vakcine protiv gripa kod osoba iznad 65 godina delotvorna samo 30 do 40 posto. Potencijalni novi pristup vakcinisanju je uvođenje vakcine u kožu umesto u tkivo ispod jer tako imunološki sistem bolje reaguje.
Stalno šmrcanje je loš znak
Imunološki sistem se razlikuje od pojedinca do pojedinca pa i stari različitom brzinom, a prema rečima profesora Akbara neki stariji ljudi imaju mladi imunološki sistem, dok neki mlađi pojedinci imaju već ostareli imunitet. U tome određenu ulogu imaju genetski faktori, ali i broj infekcija koje je osoba pretrpela tijekom godina. Ukoliko često šmrcate i izgledate kao da se borite s prehladom, velike su šanse da imate ostareli imunološki sistem, naročito ako ste u jednom trenutku bili zaraženi citomegalovirusom, oblikom herpesa s kojim se suočava više od polovine odraslih osoba.
“Osoba ne mora da zna da ima taj virus, ali to zna njegov imunitet koji s vremena na vreme mora da se bori s njim. Taj virus nikada u potpunosti ne izlazi iz tela pa telo troši energiju na borbu s njim”, kaže profesor Akbar.
Na starenje imunološkog sistema u velikoj mjeri utiče i hroničan stres, a naučnici sa Univerziteta u Kaliforniji pokazali su kako roditelji koji se brinu za hronično bolesno dete i ljudi s posttraumatskim stresnim poremećajima imaju stariji imunološki sustav.
Kako sprečiti starenje imunološkog sistema?
Iako ne postoji čarobna tableta, naučnici imaju nekoliko predloga, kao što je umereno fizičko vežbanje koje pojačava sposobnost tela da se bori protiv bakterijskih infekcija. Studija u kojoj su učestvovale osobe od 27 do 70 godina pokazala je da vežba za čak 29 posto smanjuje infekcije gornjeg disajnog sistema. Održavanje dobrog nivoa energije pomaže u jačanju efikasnosti imunološkog sistema, a osobe koje imaju premalo kilograma ili se ne hrane zdravo češće se nalaze na udaru infekcija.
Stručnjak za imunodeficijenciju, Ričard Aspinal sa Univerziteta Krenfild, kaže: “Za ispravno funkcionisanje imunološkom sistemu je potrebna energija. Važno je dovoljnu količinu energije uzimati iz hrane, unositi u organizam odgovarajući raspon vitamina i imati u tragovima elemente kao što su cink i selen. Ti elementi jačaju imunitet i sprečavaju prirodne ubice ćelija”. Govedina, sardine, probiotički jogurt, maslinovo ulje, pinjoli, mango i šipak imaju visoke nivoe hranljivih supstanci koje jačaju imunološki sistem.
Izvor: B92
Koliko vam je star imunitet?
